1.4 Digitale vaardigheden en inclusie

Link(s): Actieplan Digitaal Onderwijs (2020)

Context

In 2022 is de Europese Commissie een strategisch dialoog gestart met de lidstaten over de belangrijke factoren die nodig zijn voor een succesvol digitaal onderwijs, in reactie op het hernieuwd actieplan digitaal onderwijs (2021-2027). In het actieplan voor digitaal onderwijs wordt een reeks initiatieven voorgesteld voor hoogwaardig, inclusief en toegankelijk digitaal onderwijs in Europa. Het is een oproep tot actie voor een sterkere samenwerking tussen de lidstaten op Europees niveau, alsook met en tussen de belanghebbenden, om de onderwijs- en opleidingsstelsels echt geschikt te maken voor het digitale tijdperk. Het actieplan heeft twee strategische prioriteiten voor de lange termijn: (1) bevordering van de ontwikkeling van een goed presterend digitaal onderwijsecosysteem en (2) verbetering van de digitale vaardigheden voor de digitale transformatie.

Achtergrond

Het vernieuwde actieplan voor digitaal onderwijs bestaat uit dertien acties die bijdragen aan de prioriteiten voor “Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk” en NextGenerationEU, de ondersteuning van de faciliteit voor herstel en veerkracht, het verwezenlijken van een Europees onderwijsruimte tegen 2025, de doelstellingen van de Europese vaardighedenagenda, het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten en het “Digitaal kompas 2030: de Europese aanpak voor het digitale decennium”.

Link(s): Skills agenda (2020)

Context

In februari 2021 heeft het Europees Parlement een resolutie aangenomen over de Skills Agenda van de Europese Commissie uit 2020. In de resolutie benadrukt het Europees Parlement dat digitale vaardigheden centraal moeten staan in Europees beleid op het gebied van onderwijs en training. Aangezien veel EU-burgers digitale basisvaardigheden tekort komen, pleit het Europees Parlement voor een prominente plek voor na- en bijscholing in de nationale herstelplannen in het kader van het Europese coronaherstelfonds. Op deze manier moet het zgn. ‘digital skills gap’ gedicht worden.

Achtergrond

Een integraal onderdeel van de Skills Agenda is de herintroductie van Europass, een instrument om vaardigheden te beheren en carrières te plannen (zie voor meer informatie Thema 2: ‘2.1.2 Europass’). Als onderdeel van het Europass-kader heeft de Commissie een reeks software en diensten voor onderwijs- en opleidingsinstellingen ontwikkeld om authentieke, fraudebestendige digitale referenties (bv. kwalificaties, diploma’s, certificaten) af te geven. Zo stimuleert bijvoorbeeld de Europass Digital Credentials de erkenning van kwalificaties in de hele EU.

Inmiddels heeft de Europese Commissie samen met particuliere en overheidsinstanties het Pact for Skills gelanceerd. De ondertekenaars van het Pact gaan werken samen met de Commissie aan de implementatie van de doelstellingen die de Commissie heeft geformuleerd in de Skills Agenda. De doelstellingen zijn bijvoorbeeld om te anticiperen op toekomstige vaardigheden tekorten, trainingsprogramma’s op te zetten, en te zorgen dat alle werknemers de kans hebben op bijscholing.

Link(s): Originele richtlijn (2016)

Context

Vanaf 23 september 2020 is de richtlijn voor digitale toegankelijkheid van websites en mobiele applicaties van overheidsinstanties (richtlijn 2016/2102) in werking getreden. De richtlijn is van toepassing op alle organen van de nationale overheid en medeoverheden, andere organisaties met een publiekrechtelijke taak en samenwerkingsverbanden van overheidsorganen met een publiek belang.

• De voorschriften in de richtlijn richten zich op het toegankelijker en bruikbaarder maken van publieke websites, mobiele applicaties en intranetten, met name voor personen met een handicap. Een uitzondering geld voor bepaalde soorten inhoud, zoals van erfgoedverzamelingen, bibliotheken en musea.
• De richtlijn vereist verder de mogelijkheid voor individuen om een toegankelijke versie op te vragen, bijvoorbeeld via een feedbacksysteem. In een toegankelijkheidsverklaring moeten organisaties informatie geven over de toegankelijkheid van hun digitale informatie. In deze verklaring kan ook een link worden geplaats naar een feedbackmechanisme.

De overheden worden aangemoedigd om de regels niet alleen op de verplichte, maar op al hun diensten toe te passen en mogen ook strengere eisen opleggen op nationaal niveau.

Link: Europees Jaar van de vaardigheden 2023 (2022)

Context

Op 12 oktober 2022 presenteerde de Europese Commissie het thema voor het Europees Jaar van 2023:  het Europees jaar van de vaardigheden. De EU besteed dit jaar extra aandacht om de Europese beroepsbevolking met de juiste vaardigheden te voorzien, een cruciale factor voor het huidige en toekomstige concurrentievermogen van de Europese sociale markteconomie.  Het initiatief zal doeltreffende en inclusieve investeringen in opleiding en bijscholing bevorderen, vaardigheden beter afstemmen op de geconstateerde lacunes terwijl men de aspiraties en vaardigheden van Europeanen beter wil afstemmen op de mogelijkheden van de arbeidsmarkt. Tot slot wil men migratie uit derde landen, met de door de EU benodigde vaardigheden, aantrekken en de erkenning van kwalificaties behaald in derde landen vergemakkelijken.

Op 7 maart bereikten de EU-instellingen een politiek akkoord omtrent de invulling van het Europees Jaar. Het Europees jaar van de vaardigheden zal lopen van 9 mei 2023 tot en met 8 mei 2024.

Stand van zaken

Op 18 april 2023 heeft de Europese Commissie twee voorstellen voor een aanbeveling van de Raad aangenomen die zich richten op twee uitdagingen. Enerzijds het opstellen van een overheidsbrede aanpak van digitaal onderwijs en digitale opleidingen. Anderzijds de uitdaging om Europeanen uit te rusten met de nodige digitale vaardigheden.

• Het voorstel voor een aanbeveling over essentiële randvoorwaarden voor een succesvol digitaal onderwijs en opleiding roept lidstaten op om universele toegang tot inclusief en hoogwaardig digitaal onderwijs te bieden, zodat de digitale kloof kan worden gedicht. Dit kan worden bereikt door een coherent kader op te zetten voor investeringen, governance en lerarenopleiding.
• Het voorstel voor een aanbeveling van de Raad over de verbetering van het aanbod van digitale vaardigheden in onderwijs en opleiding is gericht op elk onderwijs- en opleidingsniveau. Het roept lidstaten op om hoogwaardige informatica op scholen te ondersteunen, de ontwikkeling van digitale vaardigheden voor volwassenen te integreren en tekorten in IT-beroepen aan te pakken door inclusieve strategieën toe te passen.

De lidstaten dienen nu de gedane voorstellen voor twee aanbevelingen van de Raad goed te keuren. Daarnaast zal de Europese Commissie een groep op hoog niveau voor digitaal onderwijs en digitale vaardigheden oprichten om de uitvoering van de twee aanbevelingen te ondersteunen.

Link(s): Cybersecurity Skills Academy (2023)

Context

Op 18 april heeft de Europese Commissie een nieuw cyberpakket gepresenteerd, bestaande uit een voorstel voor de wet cybersolidariteit (Cyber Solidarity Act), een voorstel voor een wijziging van de cyberbeveiligingswet en een voorstel voor een academie voor cyberbeveiligingsvaardigheden.

 De voorgestelde academie beoogt de tekorten aan cyberbeveiligingsprofessionals weg te nemen, alsook bestaande initiatieven ter bevordering van cyberbeveiligingsvaardigheden bundelen en op een onlineplatform beschikbaar stellen. Dit platform kan ook nuttig zijn voor BZK, zeker omdat het mogelijke opleidingen en certificeringen omtrent cyberbeveiliging inzichtelijk maakt.