2.3 Migratie en asiel

Link(s): Nieuw pact voor migratie en asiel (2020); Gewijzigd voorstel Eurodac-verordening (2020); Voorstel nieuwe verordening asielprocedures (2020)

Context

Op 23 september 2020 heeft de Europese Commissie een nieuw pact voor migratie en asiel gepubliceerd, bedoelt om de solidariteit in Europees migratiebeleid te vergroten door asielprocedures efficiënter te laten verlopen. Het voorstel bevat een nieuw instrument voor de ‘pre-entry’ screening van onderdanen uit derde landen aan de buitengrenzen. In het pact kondigt de Commissie aan dat het een aantal wetgevingsvoorstellen op het gebied van asiel en migratie gaat wijzigen:

• De Commissie heeft het voorstel voor de Eurodac-verordening(2020) gewijzigd om te voorzien in de databehoeften van het nieuwe EU-kader voor asiel- en migratiebeheer. Hierbij wordt een modern migratie- en grensbeheersysteem vormgegeven via de Eurodac-databank, welke ongeoorloofde verplaatsingen naar andere EU-lidstaten tegengaat.
• De Commissie heeft het voorstel voor een nieuwe verordening asielprocedures(2020) gewijzigd om daarin een nieuwe grensprocedure op te nemen en asielprocedures doeltreffender te maken, o.a. door het introduceren van snelle terugkeerprocedures.
• De Commissie heeft de herziening van de EURODAC-verordening (2020) gepubliceerd, om een duidelijk specifieke personen en de procedures in verband te leggen en zodoende zowel beter te kunnen helpen met de controle op onregelmatige migratie als het opsporen van ongeoorloofde bewegingen. Het EURODAC sluit aan bij het Visa Information System (VIS), Schengen Information System (SIS), inreis- uitreissysteem (EES) en het European Criminal Records Information System (ECRIS).

Stand van zaken

Op 20 april 2023 nam het Europees Parlement tijdens plenaire zitting haar standpunt aan inzake verscheidene migratie- en asieldossiers. Het gaat onder meer om:

• Het voorstel voor een verordening van een screening van onderdanen uit derde landen en het voorstel voor een verordening inzake een centraal systeem voor gegevens over veroordelingen (CRIS-TCN). Deze wetgeving geldt voor personen die niet aan inreisvoorwaarden van een lidstaat voldoen. Europarlementariërs (MEPs) pleiten voor de oprichting van een onafhankelijk toezichtsmechanisme inzake grondrechten. Dit mechanisme zou de grensbewaking controleren om eventuele corruptie te signaleren en te onderzoeken.
• Het voorstel over het wetgevingspakket inzake asiel en migratie. De wetgeving betreft een asiel- en migratiestrategie op Europees niveau,  bepaalt verantwoordelijkheden van verschillende lidstaten en omvat een bindend solidariteitsmechanisme tussen lidstaten.
• Het voorstel tot een crisissituatieverordening waarbij een plotselinge massale migratiestroom verplichte overplaatsingen en afwijkingen van screening- en asielprocedures zou omvatten.
• Het voorstel tot een herziening van de richtlijn inzake de status van langdurig ingezeten onderdanen van derde landen. Dit omvat een versnelling van afgifte van verblijfsvergunningen na drie jaar legaal verblijf.

Tevens, heeft het Zweeds voorzitterschap op 8 juni haar algemene oriëntatie aangenomen inzake het voorstel over een  wet asiel en migratie management en verordening asielprocedures. Dit betekent dat de interinstitutionele onderhandelingen (trialogen) van start kunnen gaan om een finaal politiek akkoord over deze dossiers te bereiken. De co-wetgevers hebben zich ertoe verbonden om deze hervormingen aan te nemen voor de Europese verkiezingen van 2024.

Context

Op 18 maart 2021 zijn de Raad van de EU en het Europees Parlement het voorlopig eens geworden over de regels van het centrale Etias-systeem (Europees systeem voor reisinformatie en -autorisatie). Het doel van Etias is om de interne veiligheid te verbeteren, illegale immigratie te voorkomen, vertragingen aan de grenzen te voorkomen en potentiële risicopersonen op te sporen voordat ze aan de grens aankomen. Het centrale Etiassysteem kan reeds controles uitvoeren via het Schengeninformatiesysteem (SIS), het Visuminformatiesysteem (VIS), het inreis-uitreissysteem (EES), Eurodac en de databank van strafregisters van mensen uit derde landen (ECRIS-TCN).

Link(s): Single Permit Directive (2022)  

Context

Op 28 april 2022 presenteerde de Europese Commissie een voorstel over een richtlijn inzake een aanvraagprocedure voor een gecombineerde vergunning (Single Permit Directive). Het wenst de Richtlijn Richtlijn 2011/98/EU1 betreffende één enkele aanvraagprocedure voor een gecombineerde vergunning voor onderdanen van derde landen om op het grondgebied van een lidstaat te verblijven, te wijzigen. Het maakt deel uit van het pakket maatregelen inzake migratie en asiel ‘vaardigheden en talent’, waarmee wordt beoogd de belangrijkste tekortkomingen van het EU-beleid inzake legale migratie aan te pakken, en tegelijkertijd, vaardigheden en talenten naar de EU aan te trekken.

Stand van zaken

Op 17 april 2023 heeft het Europees Parlement plenaire het rapport van de leidende Parlementaire commissie voor burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE) aangenomen terwijl het Zweeds voorzitterschap zijn algemene oriëntatie aannam op 8 juni 2023. De interinstitutionele onderhandelingen (triologen) tussen de Raad van de EU, de Europese Commissie en het Europees Parlement zullen nu starten om een finaal akkoord te bereiken alvorens de richtlijn in werking treedt.

• Op 18 april 2023 keurde het Europees Parlement versoepelingen goed inzake visa-eisen Kosovo.
• Op 15 mei 2023 ondertekende Raad van de EU een overeenkomst met Montenegro over een samenwerking met Frontex.